Zdzisław Jan Zasada

Zdzisław Jan Zasada urodził się 12 grudnia 1950 r. w Gołaszewie, gmina Kowal, w rodzinie o bogatych tradycjach pożarniczych. Jego dziadek Andrzej był jednym z założycieli w 1924 r. straży pożarnej w Gołaszewie, jej sekretarzem i prezesem. Natomiast ojciec Władysław, przez kilka kadencji, był skarbnikiem i prezesem tej jednostki oraz przewodniczącym komisji rewizyjnej.

Strażackie tradycje rodzinne wywarły duży wpływ na przyszłą pozycję zawodową i karierę naukową Zdzisława Zasady. Już w 1962 r. wstąpił do Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej, by w 1968 r. stać się jej pełnoprawnym członkiem. W tym czasie trenował też piłkę nożną, będąc członkiem Ludowego Zespołu Sportowego i organizatorem koła Związku Młodzieży Wiejskiej w Gołaszewie.

Nauki rozpoczął w 1957 r. uczęszczając do Szkoły Podstawowej w pobliskim Nakonowie. Po czym uczył się zawodu w Zespole Szkół Zawodowych we Włocławku, a następnie w Technikum Przemysłowo-Pedagogicznym we Włocławku, które ukończył w 1972 r. W latach 1990 – 1994 studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy, na kierunku nauki społeczne. 11 kwietnia 2000 r., na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii.

Równolegle, w 1994 r., ukończył oficerskie studia podyplomowe w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie.

Pracę zawodową Zdzisław Zasada rozpoczął w 1972 r., z przerwą na odbycie zasadniczej służby wojskowej w latach 1972 – 1974, na stanowisku nauczyciela w Zespole Szkół Technicznych w Kutnie, gdzie był zatrudniony do 1976 r. Następnie w latach 1976 – 1979 pracował w Zespole Szkół Gminnych, pełniąc jednocześnie funkcję komendanta Hufca ZHP Włocławek Gmina. W tym czasie, przez krótki okres, był członkiem Podstawowej Organizacji Partyjnej przy Radzie Wojewódzkiej Związków Młodzieży Polskiej we Włocławku.

W latach 1979 – 1987 pracując we Włocławskiej Komendzie Chorągwi ZHP, pełnił kolejno funkcję naczelnika Wydziału Harcerskiego i zastępcy komendanta Włocławskiej Chorągwi ZHP. Jako instruktor ZHP zdobył kolejne stopnie od przewodnika do harcmistrza.

Po przejściu do służby w Komendzie Wojewódzkiej Straży Pożarnych w 1987 r. był zatrudniony na stanowisku instruktora do spraw szkolenia. W 1994 r. powierzono mu stanowisko kierownika Samodzielnej Sekcji Organizacyjnej. W związku z wprowadzeniem przez Sejm RP ustawy o Państwowej Straży Pożarnej 1 stycznia 1999 r. został mianowany na stanowisko naczelnika Wydziału Organizacyjnego i Kadr Komendy Miejskiej PSP we Włocławku. Po około 20 latach służby, w 2005 r., przeszedł w stan spoczynku. Podczas długoletniej służby w straży pożarnej od stopnia sekcyjnego (1987) awansował do młodszego kapitana (1994), kapitana (1998), starszego kapitana (2001), do młodszego brygadiera (2005).

Pracując w Państwowej Straży Pożarnej nieomal cały czas sprawował także funkcję rzecznika prasowego Komendy Wojewódzkiej SP i Komendy Miejskiej PSP we Włocławku. W latach 1990 – 1999 był członkiem Wojewódzkiego Zespołu Reagowania Kryzysowego Państwowej Straży Pożarnej we Włocławku.

Dh dr Zdzisław Zasada podczas zebrania organizacyjnego 19 kwietnia 2004 r., został wybrany sekretarzem Stowarzyszenia Straży Ochotniczej Ogniowej. Przez kilka lat działalności SSOO promowało historię włocławskiego ruchu strażackiego, organizowało  imprezy i uroczystości jubileuszowe w dawnej siedzibie straży przy ul. Żabiej 8 we Włocławku.

Dr Zdzisław Zasada od 14 września 2000 r. jest członkiem Włocławskiego Towarzystwa Naukowego. W latach 2009 – 2012 pełnił funkcję wiceprezesa Towarzystwa, a następnie przez dwie kadencje, w latach 2012 – 2020, prezesa Zarządu WTN.

Wspólnie z Zarządem Towarzystwa podjął bardzo wiele przedsięwzięć naukowych, w wyniku których odbyło się kilkanaście konferencji naukowych i sympozjów, wydano drukiem kilkanaście ważnych dla Kujaw oraz Włocławka prac badawczych, zorganizowano liczne uroczystości promujące działalność WTN. W tym czasie Włocławskie Towarzystwo Naukowe obchodziło dwie ważne rocznice działalności: 35-lecie i 40-lecie, które zostały zorganizowane przez Zarząd pod przewodnictwem Zdzisława Zasady.

Z inicjatywy prezesa Z. Zasady utworzony został zespół redakcyjno-wydawniczy, który opracował w wersji elektronicznej (na krążku DVD) publikację „40-lat Włocławskiego Towarzystwa Naukowego (1979 – 2019)” poświęconą historii i współczesności Towarzystwa. Zamieszczone teksty oraz kilkaset fotografii doskonale odzwierciedlały funkcję oraz istotę działania ludzi nauki dla Włocławka i regionu kujawsko-pomorskiego.

Podczas Walnego Zebrania Członków WTN 16 lutego 2023 r. podjęto jednogłośnie uchwałę w sprawie nadania Godności Prezesa Honorowego Włocławskiego Towarzystwa Naukowego doktorowi Zdzisławowi Zasadzie. W jej treści czytamy:

[…] Autorowi opracowań naukowych i prowadzonych badań nad dziejami ochotniczych straży pożarnych w Polsce, inicjatorowi wielu ogólnopolskich i regionalnych konferencji naukowych dotyczących Bezpieczeństwa i Higieny Pracy, zasłużonemu nauczycielowi akademickiemu Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku, za szczególny wkład dla rozwoju Włocławskiego Towarzystwa Naukowego w okresie pełnionych funkcji Prezesa w latach 2012 – 2020. Włocławek, 16 lutego 2023 r.

Od 2005 r. (z przerwą 2020 – 2022) dr Zdzisław Zasada jest nauczycielem akademickim Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku. We współpracy z Włocławskim Towarzystwem Naukowym oraz innymi podmiotami zorganizował siedem edycji sympozjów naukowych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach oraz instytucjach. Materiały z kilku z nich ukazały się drukiem. Za zasługi dla rozwoju Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku, 19 października 2019 r., nadano dr. Zdzisławowi Zasadzie Medal za zasługi dla rozwoju Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku.

Dr Zasada Zdzisław jest członkiem-założycielem Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Króla Kazimierza Wielkiego, które powstało w Kowalu w 2008 r. i jej pierwszym sekretarzem generalnym. Od czerwca 2018 r. jest przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego periodyku (półrocznik) „Zapiski Kazimierzowskie” wydawanego przez Stowarzyszenie od grudnia 2008 r. (29 numerów). Za długoletnią działalność, krzewiącą dokonania i spuściznę urodzonego w Kowalu na Kujawach Króla Kazimierza Wielkiego w 2017 r. został wyróżniony Złotym Medalem Króla Kazimierza Wielkiego. Władze samorządowe Kowala dr. Zdzisławowi Zasadzie nadały w 2006 r. godność Honorowego Obywatela Miasta Kowal. Podkreśleniem współpracy w zakresie upamiętniania wspólnego bohatera z 1. Pomorską Brygadą Logistyczną w Bydgoszczy im. Króla Kazimierza Wielkiego było jego uhonorowanie Medalem Dowódcy 1 Blog.

Doktor Zdzisław Zasada od 10 marca 2000 r. jest członkiem Komisji Historycznej Zarządu Głównego Związku OSP RP, a od 18 września 2003 do 21 lutego 2023 r. był jej wiceprzewodniczącym. Był członkiem Rady Naukowo-Programowej i autorem kilku artykułów w publikacji Związku OSP RP „Analizy strategiczne Florian 2050” (5 tomów). Jest członkiem Rady Naukowej „Słownika biograficznego polskich strażaków” (tom 1, 2022) wydanego przez Zarząd Główny Związku OSP RP.

Publikował w wydawnictwach albumowych: „Bogu na chwałę. Ludziom na pożytek” (2007) i „W jedności siła” (2018). Opracował szereg artykułów do periodyków „Z dziejów ochotniczych straży pożarnych Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej” wydawanych przez Zarząd Główny Związku OSP RP i „Muzealny Rocznik Pożarniczy” wydawany przez Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach. Liczne jego artykuły dotyczące historii ochrony przeciwpożarowej ukazały się w „Zapiskach Kujawsko-Dobrzyńskich” wydawanych przez Włocławskie Towarzystwo Naukowe i „Rocznikach Towarzystwa Naukowego Płockiego” opublikowanych przez Wydawnictwo Naukowe Mazowieckiej Uczelni Publicznej w Płocku.

Zdzisław Zasada był organizatorem konferencji:

• 130 lat ochrony przeciwpożarowej we Włocławku – współorganizatorzy: Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP i Włocławskie Towarzystwo Naukowe (2004 r.).
• Działalność gaśnicza i pozaogniowa jednostek ochrony przeciwpożarowej w dobie II Rzeczypospolitej na Kujawach i Ziemi dobrzyńskiej – współorganizatorzy: Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP i Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku (2006 r.).
• Społeczność Kowala i okolic w dawnych czasach oraz dobie współczesnej – współorganizator: Urząd Miasta Kowala i Włocławskie Towarzystwo Naukowe (2006 r.).
• Życie codzienne w Polsce w okresie średniowiecza – współorganizator: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Urząd Gminy w Inowłodzu, Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Mazowieckim (2014 r.).
• 140 lat Włocławskiej Straży Pożarnej – współorganizatorzy: Zarząd Główny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP, Komenda Miejska PSP we Włocławku i Włocławskie Towarzystwo Naukowe (2014 r.).
• 80 lat Niepokalanowskiej Ochotniczej Straży Pożarnej – współorganizatorzy: OSP w Niepokalanowie, Urząd Gminy w Teresinie, Komenda Powiatowa PSP w Sochaczewie (2016 r.).
• Bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach i instytucjach (siedem edycji) – Kujawska Szkoła Wyższa we Włocławku, współorganizator Włocławskie Towarzystwo Naukowe.

Autorem i współautorem publikacji książkowych:

• Bogate dziedzictwo. 100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Radziejowie (1902 – 2002), Dom Wydawniczy „Verbum”, Rypin 2002.
• Straż królewskiego miasta. 100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Kowalu (1902 – 2002), EXPOL, Włocławek 2002.
• Sprostać strażackiej tradycji. Zarys dziejów Ochotniczych Straży Pożarnych w gminie Baruchowo, EXPOL, Włocławek 2003.
• Dzieje straży pożarnych Włocławka oraz powiatu włocławskiego na tle historii ochrony przeciwpożarowej Kujaw wschodnich (1874 – 2004) – dysertacja doktorska, EXPOL, Włocławek 2004.
• Wczoraj i dziś. 80 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Gołaszewie (1924 – 2004), EXPOL, Włocławek 2004.
• Państwowa Straż Pożarna województwa włocławskiego w okresie 1 VII 1992 – 31 XII 1997, Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej we Włocławku, Włocławek 1998.
• Strażacka orkiestra królewskiego miasta Kowala. 100 lat w służbie miastu i społeczeństwu, Urząd Marszałkowski w Toruniu, Urząd Miasta Kowala, Włocławek-Kowal 2008.
• Grabkowska Ochotnicza Straż Pożarna w ochronie przeciwpożarowej na Kujawach (1916 – 2006), Urząd Gminy w Kowalu, Włocławek 2006.
• Grochowalska Ochotnicza Straż Pożarna w ochronie przeciwpożarowej na ziemi dobrzyńskiej (1904 – 2009), Urząd Miasta i Gminy w Dobrzyniu nad Wisłą, Dobrzyń nad Wisłą 2009.
• 100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Kłóbce na Kujawach, Urząd Miasta w Lubieniu Kuj. 2022.
• 120 lat Ochotniczej Straży Pożarnej królewskiego miasta Kowala, Urząd Miasta Kowala 2022.
• Dzieje straży pożarnych miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki, Grodzisk Mazowiecki
• pod redakcją – 130 lat ochrony przeciwpożarowej we Włocławku, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Włocławek 2005.
• współredakcja – Kazimierz Wielki oraz niepospolici z Kowala i okolic, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek-Kowal 2006.
• pod redakcją – Kowal poprzez wieki, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek-Kowal 2007.
• współredakcja – Piotr Tylicki oraz niepospolici z Kowala i okolic, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek-Kowal 2008.
• pod redakcją – Zapiski Kazimierzowskie, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Króla Kazimierza Wielkiego, Kowal, półrocznik – od 19 do 29 numeru.
• pod redakcją – Działalność Włocławskiego Towarzystwa Naukowego. XI kadencja Zarządu (22 V 2012 – 23 VI 2016), Włocławek 2016.

Autor koncepcji i scenariusza wydawnictwa elektronicznego (płyta DVD, nakład 300 egz.) – 40 lat Włocławskiego Towarzystwa Naukowego (1979 – 2019), Włocławek 2019.

Autor artykułów w czasopismach i publikacjach naukowych (ważniejsze):

• W obronie życia i mienia. 100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Radziejowie, [w:] Radziejów poprzez stulecia, Włocławek-Radziejów 2002.
• 100 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Kowalu (woj. kujawsko-pomorskie), [w:] „Muzealny Rocznik Pożarniczy”, t. 11/12, Centralne Muzeum Pożarnictwa
  w Mysłowicach, Mysłowice 2003.
• Zarys dziejów włocławskiego pożarnictwa od chwili jego powstania do zakończenia II wojny światowej (1874 – 1945), [w:] „Zeszyty Historyczne Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej”, t. V, Zarząd Główny Związku OSP RP, Warszawa 2005.
• Ochotnicza Straż Pożarna w Kowalu w początkach Polski Ludowej, [w:] „Zeszyty Historyczne Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej”,
  V, Zarząd Główny Związku OSP RP, Warszawa 2005.
• Dzieje włocławskiego pożarnictwa w latach 1874 – 1945 na tle historii ochrony przeciwpożarowej Kujaw wschodnich, [w:] 130 lat ochrony przeciwpożarowej
  we Włocławku, Włocławek 2005.
• Współpraca naukowa (album) – Bogu na chwałę ludziom na pożytek. 125 lat „Strażaka”, Zarząd Główny Związku OSP RP, Warszawa 2007.
• Współpraca naukowa (album) – W jedności siła, Zarząd Główny Związku OSP RP, Warszawa 2021.
• Straże pożarne Włocławka oraz powiatu włocławskiego w latach 1939 – 1945, [w:] „Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie”, 23, Włocławek 2008.
• Analizy strategiczne „Florian 2050”, w t. 1, 2, 3, Zarząd Główny Związku OSP RP, Warszawa 2020 – 2022.

Za swoją działalność zawodową, społeczną i naukową został wyróżniony i odznaczony: Złotym (2011), srebrnym (2001) Krzyżem Zasługi; Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2019); Złotym (1999), srebrnym (1986), brązowym (1985) Medalem „Za Zasługi dla Obronności Kraju”; Srebrnym (1986), brązowym (1980) Medalem „Za Zasługi dla Pożarnictwa”; Brązową Odznaką „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej” (2005); Złotym Znakiem  Związku [OSP] (2011); Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP” (1984); Odznaką „Za Zasługi we Współzawodnictwie Przeciwpożarowym” (1988); Odznaką „Przyjaciel Dziecka” (1984); Medalem Wojewody Kujawsko-Pomorskiego (2004); Medalem 10-lecia Państwowej Straży Pożarnej (2002); Medalem 20-lecia Państwowej Straży Pożarnej (2012); Złotym Medalem Króla Kazimierza Wielkiego (2017); Medalem 40-lat Włocławskiego Towarzystwa Naukowego (2019), Medalem „Quo Magis Veritas Propagetur” Kujawskiej Szkoły Wyższej (2000); Medalem Samorządu Miasta Kowal (2010); Medalem Komendanta Włocławskiej Chorągwi ZHP (1979); Medalem „Włocławski Strażak Przyjaciel i Obrońca” Komendy Miejskiej PSP we Włocławku (2014).