Bogdan Wawrzyniak

Członek Honorowy od 1999 r. Urodził się 2 sierpnia 1935 r. w Toruniu. Tam w 1949 r. ukończył szkołę podstawową, a następnie podjął na­ukę w szkole średniej. W 1954 r. złożył egzamin dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu. Trudne warunki materialne były przyczyną, że jako młodzieniec podjął ciężką pracę fizyczną w Państwowej Komunikacji Samochodowej, pracując w brygadzie przeładunkowej. W 1958 r. obronił dyplom inżyniera rolnictwa w Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie i z tym dyplomem podjął pracę jako nauczyciel zawodu w Szkole Przysposobienia Rolniczego w Chodczu (pow. włocławski). Po roku pracy w roli nauczyciela przeszedł do organizacji młodzieżowej, na stanowisko sekretarza Rady Wojewódzkiej Przysposobienia Rolniczego przy Zarządzie Wojewódzkim Związku Młodzieży Wiejskiej w Bydgoszczy.

Obrona dysertacji doktorskiej odbyła się 2 maja 1972 r. przed Radą Wydziału Ekonomiczno -Rolniczego SGGW w Warszawie, zaś promotorem pracy był prof. dr hab. Jan Szurek. Temat pracy doktorskiej dotyczył tematyki: „Absolwenci szkół przysposobienia rolniczego oraz ich wpływ na wyniki produkcyjne gospodarstw własnych i rodzicielskich”. Bezpośrednio po obronie dysertacji doktorskiej prof. Bogdan Wawrzyniak podjął pracę w pomorskiej filii Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczej w Poznaniu z siedzibą w Bydgoszczy, realizując przedmiot „Zagadnienia społeczno-pedagogiczne”, który obejmował różne dziedziny życia wsi: zagadnienia psychologiczne, socjologiczne i pedagogiczne.

Stosunkowo szybko B. Wawrzyniak dał się poznać jako dynamiczny organizator życia naukowego, czego wyrazem było zorganizowanie w 1977 r. ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. „Rola służb rolnych w modernizacji rolnictwa”, wydanie w 1978 r. skryptu pt. „Doradztwo rolnicze” i w 1979 r. zorganizowanie drugiej konferencji naukowej pt. „Rola czynnika ludzkiego w procesie intensyfikacji rolnictwa”. W ten sposób Zakład Doradztwa Rolniczego pod kierunkiem prof. B. Wawrzyniaka stał się ważnym ogniwem nauki o doradztwie na mapie kraju, a wypracowana koncepcja i modele doradztwa rolniczego przyczyniły się do wytyczenia dalszych wektorów rozwoju tej młodej dyscypliny naukowej.

Ugruntowaniem pozycji Zakładu i prof. B. Wawrzyniaka jako wysokiej klasy specjalisty od doradztwa rolniczego było wydanie w 1980 r. przez Ludową Spółdzielnię Wydawniczą jego książki „Służba rolna w Polsce”, w której dał pogłębioną analizę rozwoju instytucji doradztwa rolniczego oraz omówił kierunki ewolucji pracy doradczej. Drugi nurt działalności naukowej prof. B. Wawrzyniaka wiąże się z badaniem historii rolnictwa regionu pomorsko-kujawskiego, jako podstawy poznania rzeczywistych czynników determinujących rozwój wsi oraz ustalenie wektorów określających dalsze kierunki przemian strukturalnych i agrarnych. Pierwsze publikacje z tego nurtu badawczego pojawiły się już w 1970 r. w Zeszytach Naukowych Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego i obejmowały takie cykle, jak: Oświata rolnicza na Pomorzu w okresie międzywojennym, Z zagadnień parcelacji i osadnictwa na Pomorzu w okresie międzywojennym, czy też Struktura agrarna Pomorza w okresie międzywojennym itp. Badania te w miarę upływu czasu obejmowały też okres po drugiej wojnie światowej, chociaż Autor zdawał sobie sprawę, że byłe województwo bydgoskie (do 1975 r.) nie odpowiadało ściśle granicom i położeniu Województwa Pomorskiego w okresie międzywojennym. Badania te okazały się na tyle owocne, że stały się podstawą pracy habilitacyjnej. Kolokwium habilitacyjne odbyło się 14 kwietnia 1978 r. przed Radą Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Tematem rozprawy habilitacyjnej były „Przemiany społeczno-gospodarcze na wsi pomorskiej”. W ten sposób zdobył stopień doktora habilitowanego nauk rolniczych w zakresie ekonomiki rolnictwa i po tym fakcie mógł ubiegać się o stanowisko docenta etatowego.

Wszechstronne zainteresowania naukowe prof. B. Wawrzyniaka znalazły odzwierciedlenie w licznych rozprawach i artykułach naukowych, które oparte zostały o oryginalne źródła i metody badawcze. Badaną problematykę rozpatrywał w wielu aspektach i ujęciach czasowych czy terytorialnych. Nie stronił od analiz w skali wsi, gminy, powiatu czy też w skali całego kraju. Eksponował szczególnie rolę człowieka na wsi i poprzez aspekt czynnika ludzkiego w rolnictwie śledził przemiany ludności wiejskiej, zastanawiał się nad rozwojem świadomości społecznej, oświaty i wiedzy rolniczej. W miarę upływu czasu coraz więcej prac naukowo-badawczych poświęca doradztwu i różnym formom wdrażania postępu w rolnictwie i w całokształcie życia ludności wiejskiej. Zmiany podziału administracyjnego kraju w 1975 r. polegające na wyodrębnieniu 49 województw oraz likwidacji powiatów, przyczyniły się do nowego usytuowania służby doradczej i powstania wojewódzkich ośrodków postępu rolniczego (WOPR). Prof. B. Wawrzyniak aktywnie włącza się w proces kształtowania sylwetki zawodowej służby doradczej oraz opracowuje zupełnie nowy model jej funkcjonowania. Niektóre przemyślenia z tego zakresu publikuje w czasopismach fachowych, inne zaś prezentuje na konferencjach naukowych. W 1983 r. organizuje wspólnie z Włocławskim Towarzystwem Naukowym ogólnopolską konferencję naukową pt. „Rola WOPR w systemie wdrażania i upowszechniania postępu rolniczego”, by do tej tematyki powrócić w 1987 r.
Spojrzenie prof. B. Wawrzyniaka na temat rozwoju teorii doradztwa rolniczego charakteryzuje się pewną specyfiką, która pozwala na wyodrębnienie „szkoły bydgoskiej” w tym zakresie. Specyfika ta polega na systemowym ujęciu doradztwa rolniczego, przy czym wszystkie ogniwa tego systemu Autor traktuje z jednakową starannością, niezależnie od miejsca zajmowanego w hierarchii instytucji czy organizacji. Przez „system” rozumie wyodrębniony z otoczenia zbiór elementów, które mają wzajemne powiązania wewnętrzne i są rozważane z określonego punktu widzenia jako całość. Tak więc za system doradztwa rolniczego uznał zespół instrumentów, środków i działań zapewniających komunikowanie się producentów na temat innowacji rolniczych, nowych rozwiązań organizacyjno -ekonomicznych czy techniczno-technologicznych.

Myślenie systemowe doprowadziło prof. B. Wawrzyniaka do przygotowania „Wstępnych założeń krajowego systemu doradztwa rolniczego” (1984), którego istota sprowadzała się do powiązania w jedną całość wielu członów, nie mających dotychczas charakteru komplementarnego, zaś podejmowane działania nie zawsze wspierały wspólne poczynania wielu samodzielnych podmiotów.
Prof. B. Wawrzyniak dążył do uznania doradztwa za samodzielną dyscyplinę naukową i wprowadzenia go jako przedmiotu nauczania w akademiach rolniczych. Przemyślenia na ten temat przedstawił na konferencji naukowej pt. „Metodyczne i dydaktyczne problemy doradztwa rolniczego w akademiach rolniczych”, podczas której stwierdzono, że przedmiot „doradztwo rolnicze” nie jest na jednakowym, wysokim poziomie traktowany przez rady wydziałów poszczególnych akademii rolniczych.

Duży jest dorobek prof. B. Wawrzyniaka w kategorii materiałów konferencyjnych (70 pozycji) oraz opracowań popularno-naukowych (95 pozycji), które w przypadku konferencji i seminariów naukowych pozwalają „na żywo” skonfrontować głoszone tezy z innymi badaczami, zaś w przypadku opracowań popularno-naukowych pozwalają wygłaszać tezy, które nie mają dopracowanej do końca metodyki lub są poglądami autora na dany temat. Wydaje się, że droga niemal każdego naukowca wiedzie od opracowań popularno-naukowych do artykułów stricte naukowych. I tak było w przypadku prof. B. Wawrzyniaka, który na początku swojej drogi naukowej był autorem wielu pozycji popularnych, by potem przejść na pozycje typowo naukowe. W ocenie działalności każdego naukowca bierze się pod uwagę trzy pola zainteresowań: działalność naukowo-badawczą, dydaktyczną oraz działalność organizacyjno-popularyzatorską, z elementami wprowadzania zakończonych badań naukowych do praktyki rolniczej. Dwie z wymienionych tutaj sfer zostały już omówione. Możliwość wyartykułowania swoich przemyśleń i podzielenia się wiedzą ze studentami dają na uczelni wykłady, seminaria, ćwiczenia czy konwersatoria. I na tym polu prof. B. Wawrzyniak ma duże osiągnięcia. Pod jego kierunkiem 356 studentów przygotowało prace magisterskie, 38 prace inżynierskie oraz 27 prace licencjackie, a więc wypromował 421 absol­wentów na poziomie wyższych studiów zawodowych I stopnia oraz pełnych studiów magisterskich, którzy zasilili kadrowo sektor gospodarki żywnościowej, nie tylko w regionie kujawsko-pomorskim.

W 1984 r. uruchomił i kierował Podyplomowym Studium Doradztwa Rolniczego, które ukończyło 126 absolwentów. Do istotnych zadań należy kształcenie młodych kadr naukowych.
Prof. B. Wawrzyniak był promotorem 5 prac doktorskich oraz występował w roli recenzenta w przypadku 21 dysertacji doktorskich, 2 rozpraw habilitacyjnych oraz recenzenta dorobku naukowego 7 osób ubiegających się o tytuł profesora zwyczajnego lub nadzwyczajnego. W 1987 r. za osiągnięcia naukowo-dydaktyczne otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, zaś w 1993 r. profesora zwyczajnego.

Z Włocławskim Towarzystwem Naukowym związał się od chwili jego powstania w 1979 r. – był członkiem założycielem, członkiem Zarządu WTN w latach 1979–1995 oraz jego wieloletnim wiceprezesem. Przewodnicząc sekcji nauk rolniczych WTN, był organizatorem wielu ogólnopolskich konferencji o tematyce rolniczej, autorem oraz redaktorem naczelnym wielu publikacji naukowych wydanych nakładem Towarzystwa.

W 1993 r. był inicjatorem powołania uczelni na bazie Włocławskiego Towarzystwa Naukowego. Profesor B. Wawrzyniak jako pełnomocnik Zarządu WTN ds. organizacji uczelni, doprowadził do powstania w 1995 r. Wyższej Szkoły Pracy Socjalnej i został jej pierwszym rekto­rem. W 1997 r. zmieniono nazwę uczelni na Wyższą Szkołę Humanistyczno-Ekonomiczną we Włocławku, zaś\ prof B. Wawrzyniak pełnił w niej funkcję prorektora do 2000 r. W 1999 r. Walne Zgromadzenie WTN nadało prof. B. Wawrzyniakowi tytuł Honorowego Członka Towarzystwa.

Z tytułu działalności naukowo-dydaktycznej oraz organizatorskiej został odznaczony szeregiem wyróżnień, medali i odznaczeń rangi państwowej i regionalnej. W 1974 r. został uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi, w 1979 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, zaś w 1989 r. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jako nauczyciel akademicki w 1996 r. został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W latach 1990-1993 był członkiem Komitetu Ekonomiki Rolnictwa PAN. Jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Doradztwa Rolniczego, Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Polskiego Towarzystwa Nauk Agrotechnicznych i Włocławskiego Towarzystwa Naukowego.