Prowadzenie działalności wydawniczej wpisane zostało do statutu WTN już na Zjeździe Założycieli w Ciechocinku 16 czerwca 1979 r. i od początku było ważną sferą prac WTN. Osiągnięcie tak dużego dorobku wydawniczego możliwe było dzięki konsekwentnemu stosowaniu dwóch prostych zasad – dbałości o wysoki poziom naukowy publikowanych prac poprzez ich recenzowanie (często byli to recenzenci zewnętrzni) oraz dbałości o odpowiedni poziom edytorski publikacji sygnowanych przez WTN.
C z a s o p i s m a
Przegląd dorobku wydawniczego warto zacząć od przypomnienia historii rocznika ,,Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie’’. Ich pierwszym wydawcą było Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne we Włocławku (ukazały się dwa tomy: seria A w 1978 r. i seria B w 1979 r.), ale już od tomu trzeciego (seria C w 1980 r.) ,,Zapiski…’’ wydawane są pod egidą WTN. Dotychczas (tj. do 2023 r.) ukazało się 36 tomów – każdy poświęcony jest innej tematyce, wciąż bowiem obowiązuje zasada monotematyczności działu zawierającego artykuły. W dzieje rocznika wpisuje się kilka zmian formalnych. W latach 1978-1987 poszczególne roczniki oznaczane były jako serie (od A do E), od roku 1988 ukazują się jako tomy (serie A-E zostały potraktowane jako pięć kolejnych tomów, dlatego w 1988 r. ukazał się tom 6). Zmieniała się też szata graficzna – pierwszych siedem tomów (serie A-E i t. 6-7) miało szatę autorstwa Zygmunta Gardzielewskiego z Torunia. Tomy 8-13 to projekt Janusza Nowierskiego z Włocławka – z charakterystyczną brązową okładką z herbami Kujaw i ziemi dobrzyńskiej. Od tomu 14 ,,Zapiski…’’ otrzymały nowe: format (B5), okładkę i typografię, autorką tych zmian jest Regina Magier z Włocławka.
Dotychczasowy dorobek rocznika (2023 r.) to 294 artykuły naukowe i popularnonaukowe obejmujące różnorodne aspekty życia Kujaw wschodnich i ziemi dobrzyńskiej. W dziale Źródła i materiały ukazało się 116 opracowań, a w dziale Recenzje i omówienia – 204 recenzje nowości wydawniczych poświęconych regionowi.
Wśród czasopism wydawanych przez WTN było kilka tytułów, które ukazywały się nieregularnie, bądź okazjonalnie – były to: ,,Przestrzeń. Informator Planowania Przestrzennego’’ (1996-2006, nr 1-20), ,,Zeszyty Naukowe WTN’’ (1998, nr 1; 2005, nr 2; 2007, t. 3, t. 4; 2010, t. 5), „Zeszyty sekcji Pedagogiki, Psychologii i Socjologii” (2014), ,,Przegląd Polityczno-Gospodarczy Europy Środkowej i Wschodniej (2003, nr 1; 2005, nr 2; 2007, nr 3).
K s i ą ż k i
Na dotychczasowy dorobek wydawniczy (stan na grudzień 2023 r.) składa się 322 publikacji zwartych i czasopism. Pierwsze lata były i skromne, i trudne, co nie może dziwić w początkowej fazie działalności. Wynikało to głównie z trojakiego rodzaju problemów – z niewielkich środków finansowych, braku możliwości zatrudnienia redaktora merytorycznego, a także z kłopotów ze zdobyciem odpowiedniego przydziału papieru na druk książek (sic!). Jednym ze sposobów zaradzenia piętrzącym się trudnościom była mała poligrafia – dzięki temu możliwe było publikowanie sprawozdań z działalności WTN, zapisów konferencji pediatrycznych, kardiologicznych i rolniczych, co znacznie obniżało koszty (w latach 80. i 90. XX w. ukazało się ponad 20 publikacji tego typu).
W październiku 1983 r. WTN zatrudniło redaktora merytorycznego, do którego obowiązków (oprócz stricte wydawniczych) należała też piecza nad szybko rosnącymi zbiorami bibliotecznymi, z których z czasem powstała naukowa biblioteka, z wydzielonym księgozbiorem regionalnym.
Polityka wydawnicza WTN od początku była jasno wytyczona i konsekwentna – u jej podstaw leżało kilka niezmiennych zasad: dbałość o możliwie wysoki poziom merytoryczny i edytorski każdej publikacji. Realizacja tego była możliwa dzięki dobrej współpracy redaktora naczelnego wydawnictw WTN z redaktorem merytorycznym. Pierwszym redaktorem naczelnym wydawnictw był prof. Marian Kallas z UMK w Toruniu, w latach 1983-2007 obowiązki te pełnił prof. Mieczysław Wojciechowski z UMK w Toruniu, który od roku 1988 do 2018 był też przewodniczącym Rady redakcyjnej ,,Zapisek Kujawsko-Dobrzyńskich’’. Następnie „Zapiski” przez kilka lat wydawane były po redakcją prof. KSW,
dr. hab. Stanisława Kunikowskiego, który od 2016 r. do 2023 r. był również redaktorem naczelnym wydawnictw. Obecnie (2023 r.) funkcję redaktora naczelnego wydawnictw pełni ks. dr hab. Lech Król, prof. UMK w Toruniu, a redaktorem naczelnym „Zapisek Kujawsko-Dobrzyńskich” od roku 2023 został prof. dr dr hab. Witold Stankowski z UJ w Krakowie.
Ważny etap prac wydawniczych stanowią recenzje. Każda publikacja – naukowa, popularnonaukowa czy wydawnictwo zwarte lub ciągłe, jednotomowe czy wielotomowe – poddawane jest jednej lub dwom recenzjom zewnętrznym. Recenzentami są autorytety w danych dyscyplinach nauki, a ich uwagi krytyczne dobrze służą publikacjom. Pożądany poziom wydawnictw zapewniają też redaktorzy naukowi opracowań zbiorowych, wydawnictw wielotomowych, cyklicznych oraz czasopism.
Trzeba też spojrzeć na inny aspekt – otóż politykę wydawniczą kształtowali od początku sami członkowie WTN. To oni byli autorami, redaktorami wielu publikacji, tworzyli zespoły prowadzące badania nad różnymi zagadnieniami czy to dziejów, czy też współczesnych problemów Włocławka i regionu. Prowadzone badania z reguły wieńczyły publikacje. Przenikanie się sfery badawczej z wydawniczą przynosiło wspaniałe efekty – publikację wielu ważnych dla życia intelektualnego regionu książek i czasopism. Proces ten wykształcił też niemałe grono dobrze przygotowanych badaczy regionu.
Obok głównego nurtu wydawniczego, jakim są publikacje o charakterze naukowym lub popularnonaukowym, WTN ma też w swoim dorobku literaturę piękną – tomiki poezji (np. T. Olewczyńska, Moje katedry, Włocławek 1995; K. Sarnowska, Winogrady uczuć, Włocławek 2004), opowiadania (np. M. Danilewicz Zielińska, Opowiadania. Wybór, Włocławek 1997; M. Krzemiński, Da capo al fine, Włocławek 2002), powieści (np. M. Danilewicz Zielińska, Dom. Powieść, Włocławek 1997).
O f i c y n a W y d a w n i c z a „L e g a”
Koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku cechował się wciąż rosnącą liczbą publikacji oczekujących na realizację. Dlatego też WTN w styczniu 1999 r. powołało do życia Oficynę Wydawniczą ,,Lega’’. Fachowa wiedza i doświadczenie zawodowe sześcioosobowego zespołu pracującego na nowoczesnym sprzęcie komputerowym umożliwiały szybkie i na coraz wyższym poziomie edytorskim przygotowywanie publikacji do druku. Niestety, ten tak dynamiczny rozwój zamknął się w niepełnym dziesięcioleciu. Zespół redaktorów stopniowo zmniejszał się (liczbowo i etatowo), co było pochodną piętrzących się problemów finansowych WTN. ,,Lega’’, będąc niewielką oficyną wydawniczą, która publikowała głównie książki i czasopisma naukowe lub popularnonaukowe dotyczące przede wszystkim Kujaw wschodnich i ziemi dobrzyńskiej, nie miała zbyt dużych szans na przetrwanie w niekorzystnie zmieniających się realiach gospodarki miasta i regionu. Oficyna w szczątkowym kształcie przetrwała do końca stycznia 2016 r. Jednakże trwałym jej dorobkiem pozostaje 218 publikacji, których wydawcą było WTN. ,,Lega’’ przygotowała ponadto kilkadziesiąt publikacji na zlecenie.