Publikacja przedstawia opis historii wiatraków, czyli młynarstwa wietrznego na Kujawach. O wielkim znaczeniu, jakie miał wiatrak w życiu wsi, pokazuje duża liczba bajek, opowiadań, przysłów, zagadek ułożonych przez lud na ten temat. Bogaty folklor, symbolika młyna wietrznego i inne wspomniane problemy badawcze są warte głębokich studiów. Publikacja dotyczy Kujaw w ich granicach etnograficznych z przełomu XIX i XX wieku. Ramy chronologiczne pracy obejmują okres od pierwszych wzmianek źródłowych o młynach wietrznych na Kujawach, tj. pierwszej ćwierci wieku XIV do czasów współczesnych. Część materiałów tyczy wieku XIX. Z tego też okresu pochodzi większość zachowanych jeszcze w terenie wiatraków, które w tym regionie odgrywały przez kilka wieków zasadniczą rolę w procesie przetwórstwa zbożowego. Podstawę źródłową niniejszego opracowania stanowią: materiały pochodzące z badań terenowych, źródła archiwalne, materiały kartograficzne oraz opracowania etnograficzne i historyczne. W pracy uwzględniono także
mapy wydane przez Wojskowy Instytut Geograficzny w Warszawie w 1930 roku. Uwzględniono na nich lokalizację młynów wietrznych. Niniejsza publikacja jest oparta w dużej mierze na dysertacji doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Władysława Baronowskiego w Katedrze Etnologii Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie obroniona została 19 maja 1994 roku.