Symbolem ataku Niemiec, w dniu 1 września 1939 r., stało się uderzenie na polską składnicę wojskową Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku, które rozpoczęto ostrzałami pancernika „Schleswig-Holstein”. Jednocześnie samoloty „Luftwaffe” zrzucały bomby na miasta w całej Polsce, w tym także na Kujawy wschodnie oraz ziemię dobrzyńską. Parcie Wehrmachtu doprowadziło do zajęcia terenów już do 15 września 1939 r., 17 września z kolei uderzył wróg ze wschodu.
Rozpoczął się prawie 6-letni okres niemieckiej okupacji. Panował terror, ale trwał duch narodu. Ofiarą krwi żołnierze i cywile, w jednym szeregu, bronili wolności i honoru. Służba ojczyźnie wymagała wiary w zwycięstwo, odwagi i rycerskości. Być patriotą oznaczało wówczas być gotowym do oddania życia za ojczyznę, gdy przyjdzie taka potrzeba. Wrzesień 1939 r. dla Polaków oznaczał koniec państwowości odzyskanej przecież 20 lat wcześniej. To pokoleniu, które przyniosło nam wolność po 125. latach niewoli, przyszło doznać goryczy utraty własnej państwowości. Większego dramatu człowiek przeżyć nie mógł. Rozpoczęta w 1939 r. wojna zakończyła się dla II Rzeczpospolitej, dla polskiej armii, dla polskiego narodu klęską. W działaniach na wszystkich jej frontach uczestniczyło ponad 1,7 mld ludzi z 61 państw. W wyniku konfliktu zginęło około 60 mln osób, w tym 6 mln obywateli Polski.
Cel konferencji: Każda społeczność lokalna posiada swoją historię, która jest obecna nie tylko w dokumentach archiwalnych, ale głównie w pamięci ludzi bądź miejsc oraz przestrzeni lokalnych. Dla wielu grup badaczy, pedagogów, historyków, etnografów, socjologów jej odkrywanie i interpretacja stanowi wyzwanie badawcze. Prace badawcze nad historią społeczności lokalnych są prowadzone w społeczności lokalnej lub ze społecznością. Ich wyniki stanowią istotny paradygmat wynikający z celów przeprowadzonych badań naukowych. Proponowane przez organizatorów konferencji interdyscyplinarne spojrzenie na problematykę działań wojennych i obronnych, prowadzonych we wrześniu 1939 r. na terenie Kujaw wschodnich oraz w ziemi dobrzyńskiej, stanie się bazą do kolejnego zgłębienia tematyki okresu lat 1939-1945.
Czcząc pamięć obrońców września 1939 r. na terenie Kujaw i w ziemi dobrzyńskiej, Włocławskie Towarzystwo Naukowe organizuje w roku swego Jubileuszu – 40-lecia powstania – konferencję naukową pt. „Druga wojna światowa rozpoczęła się w Polsce”, której współorganizatorem jest Wójt Gminy Radziejów.
Konferencja odbędzie się w dniu 20 września (piątek) 2019 r., w siedzibie Urzędu Gminy w Radziejowie ul. Kościuszki 20/22, od godz. 11.00.
Do udziału w konferencji zaproszeni zostaną: mieszkańcy gminy i miasta Radziejowa, młodzież szkół średnich z Radziejowa i okolic, członkowie WTN oraz zaproszeni goście.
W skład Komitetu Naukowego Konferencji wchodzą:
– dr Zdzisław Zasada, prezes Włocławskiego Towarzystwa Naukowego;
– prof. dr hab. Stanisław Kunikowski, rektor Kujawskiej Szkoły Wyższej we Włocławku;
– prof. dr hab. Zbigniew Karpus, dziekan Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu;
– dr Marek Szuszman, wójt Gminy Radziejów.
W skład Komitetu Organizacyjnego Konferencji wchodzą:
– dr Władysław Kubiak, Włocławskie Towarzystwo Naukowe;
– mgr Dorota Szklarska, Włocławskie Towarzystwo Naukowe;
– mgr Monika Jabłońska, Kujawska Szkoła Wyższa we Włocławku;
– mgr Sławomir Augustyniak, Polskie Towarzystwo Historyczne, Koło w Radziejowie.
Do aktywnego udziału zapraszamy wszystkich zainteresowanych badaniem historii oraz odkrywaniem nieznanych jeszcze faktów z terenu Kujaw wschodnich i w ziemi dobrzyńskiej.
Proponowane tematy do opracowania na konferencję:
1. Internowanie Niemców na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej we wrześniu 1939 r.
2. Mobilizacja mieszkańców Kujaw i w ziemi dobrzyńskiej do Wojska Polskiego w 1939 r.
3. Działania wojenne i obronne Wojska Polskiego i mieszkańców Radziejowa oraz okolic.
4. Działalność Selbschutzu na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej w 1939 r.
5. Straty ludnościowe Włocławka (Kujaw i w ziemi dobrzyńskiej) w II wojnie światowej.
6. Udział jednostek Wojska Polskiego w obronie Kujaw przed niemieckim agresorem.
7. Opór przed agresorem organizacji paramilitarnych we wrześniu 1939 r. na Kujawach
i w ziemi dobrzyńskiej.
8. Eksterminacja inteligencji Włocławka i Kujaw w 1939 r.
9. Początki eksterminacji Żydów na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej w 1939 r.
10. Problematyka uznani za zmarłych mieszkańców Włocławka po 1945 r.
11. Niemiecka administracja we Włocławku w okresie hitlerowskiej okupacji.
12. Początki niemieckiej okupacji we Włocławku w 1939 r.
13. Martyrologia duchowieństwa diecezji włocławskiej w II wojnie światowej.
Organizatorzy są otwarci na inne propozycje tematów.
Prosimy o zgłaszanie propozycji tematów referatów i komunikatów, na załączonej Karcie Zgłoszenia (do pobrania), w terminie do 31 marca 2019 r. Zgłoszenia należy przesłać w formie elektronicznej na adres: wtn@wtn.pl lub w formie papierowej na adres: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 87-800 Włocławek, plac Wolności 20.
Autorzy referatów do dnia 15 kwietnia 2019 r. otrzymają od organizatorów informację dotyczącą zakwalifikowania tematu, określającą warunki jego wygłoszenia oraz parametry edytorskie materiału przewidzianego do opublikowania w wydawnictwie pokonferencyjnym.
Wszystkie referaty wygłoszone podczas konferencji oraz komunikaty zostaną opublikowane w wydawnictwie pokonferencyjnym.
Za opracowanie i wygłoszenie referatów, a także ich opublikowanie, organizatorzy nie przewidują honorariów.